Παραθέτουμε ήθη και έθιμα του Πάσχα στη Χαλκιδική από παλαιότερη εργασία μαθητών του 2ου Δημοτικού Σχολείου Πολυγύρου http://gnosi2dim.blogspot.gr/2011/04/blog-post_14.html .
Μεγάλη Δευτέρα
Ξεκινάμε να ψωνίζουμε για τα καλούδια που θα ετοιμάσουμε τις επόμενες μέρες. Το αρνί, τα αυγά, κτλ. Το απόγευμα πάμε στην εκκλησία.
Μεγάλη Τρίτη
Οι προετοιμασίες ξεκινούν και η νηστεία συνεχίζεται. Το απόγευμα στην εκκλησία ακούμε τον ύμνο της Κασσιανής.
Μεγάλη Τετάρτη
Την Μεγάλη Τετάρτη οι νοικοκυρές πλένουν και καθαρίζουν το σπίτι ενώ το απόγευμα γίνεται στην εκκλησία το Μέγα Ευχέλαιο και το βράδυ ο Μυστικός Δείπνος. Ο ιερέας σταύρωνε τους πιστούς. Στα χωριά της Χαλκιδικής οι γυναίκες πήγαιναν αλεύρι στην εκκλησία και έβαζαν τρία κεριά. Μετά αυτό το αλεύρι το χρησιμοποιούσαν για τα πασχαλινά κουλουράκια.
Μεγάλη Πέμπτη
Οι προετοιμασίες για τον εορτασμό της Ανάστασης ξεκινούν την Μ. Πέμπτη. Με ένα κόκκινο πανί απλωμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο που συμβολίζει το αίμα του Χριστού ξεκινούν οι προετοιμασίες για τη βραδιά της Ανάστασης ενώ την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές βάφουν τα κόκκινα αβγά.
Παλιότερα στη Χαλκιδική η νοικοκυρά έβαζε το πρώτο αβγό στο εικονοστάσι, από όπου το έβγαζε μόνο όταν έβρεχε ή άστραφτε, για να “εξορκίσει” το χαλάζι και τις πλημμύρες. Σε κάποια χωριά της Βόρειας Χαλκιδικής μέχρι πριν από λίγα χρόνια με την μπογιά που είχε χρησιμοποιηθεί για το βάψιμο τον αβγών σημάδευαν το κεφάλι και την πλάτη των μικρών αρνιών. Όσο το κόκκινο πανί ήταν κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, οι γυναίκες δεν έπλεναν ούτε και άπλωναν ρούχα, γιατί το θεωρούσαν κακό σημάδι, ενώ τα πρώτα αβγά που έβαφαν τα έστελναν μαζί με τσουρέκια στα πεθερικά τους και στους κουμπάρους τους.
Στην εκκλησία ψάλλεται η μακρά ακολουθία των Παθών με τα δώδεκα ευαγγέλια και αναπαριστάνεται ξανά η Σταύρωση. Οι πιστοί προσφέρουν στεφάνια στον Εσταυρωμένο.
Είναι έθιμο σε κάποια χωριά της Χαλκιδικής το βράδυ της Μ. Πέμπτης να μένουν οι γυναίκες στην εκκλησία και να τραγουδούν παραδοσιακά μοιρολόγια.

Μεγάλη Παρασκευή
Παλαιότερα σε κάποιες περιοχές της Χαλκιδικής τις πρώτες πρωινές ώρες της Μ. Παρασκευής, ομάδες παιδιών επισκέπτονταν τις γειτονιές του χωριού τους και κρατώντας καλαθάκια, μάζευαν λουλούδια για να διακοσμήσουν τον επιτάφιο του Χριστού. Το στολισμό του Επιταφίου τον αναλάμβαναν οι κοπέλες του χωριού.
Έτσι τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί ο επιτάφιος ήταν έτοιμος για να δεχθεί το “σώμα του Χριστού” κατά την Αποκαθήλωση.
Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα πένθους, ο λαός ζει με μεγάλη κατάνυξη το Θείο Δράμα. Δεν τρώνε γλυκά για την αγάπη του Χριστού που τον πότισαν ξύδι. Φασόλια νερόβραστα χωρίς λάδι, μαρούλι με ξύδι ή φακές με ξύδι είναι τα συνήθη φαγητά. Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί ή βελόνι, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία.
Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός και η περιφορά του Επιταφίου. Της πομπής προπορεύεται η μπάντα του Δήμου και παίζει πένθιμα εμβατήρια, ακολουθούν οι ιεροψάλτες, ο κλήρος, οι μυροφόρες, τα εξαπτέρυγα και οι πιστοί που ακολουθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της λιτανείας, κρατώντας αναμμένα κεριά.
Μεγάλο Σάββατο
Οι νοικοκυρές αυτή την ημέρα ετοιμάζουν την παραδοσιακή μαγειρίτσα που την έτρωγαν το βράδυ μετά την Ανάσταση. Επίσης ετοίμαζαν τα κατσίκια και τα αρνιά που θα έψηναν την Κυριακή του Πάσχα.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, μετά το τέλος της λειτουργίας της Ανάστασης, όλοι οι πιστοί φροντίζουν να πάρουν στα σπίτια τους τη λαμπάδα με το Άγιο φως της Ανάστασης και, πριν μπουν στο σπίτι, κάνουν το σημάδι του σταυρού με τον καπνό του κεριού πάνω στην πόρτα, ανάβουν το καντήλι που έχουν στα εικονίσματα του σπιτιού και φροντίζουν να το κρατούν αναμμένο όλο το χρόνο, για να το ανανεώσουν και πάλι την επόμενη Ανάσταση.
Κυριακή του Πάσχα
Την Κυριακή του Πάσχα γινόταν η δεύτερη Ανάσταση στις 12 ώρα το μεσημέρι. Μετά πήγαιναν στη Μητρόπολη και έπαιρναν το κόκκινο αυγό από το χέρι του Δεσπότη. Οι νοικοκυρές είχαν κρατημένο στο μαντήλι το αυγό της προηγούμενης χρονιάς. Μόλις έπαιρναν το καινούργιο το παλιό το πήγαιναν σε κάποιο κτήμα και το έθαβαν για να τους δώσει καλή σοδειά.
Μετά οι οικογένειες έψηναν τα κατσίκια ή τα αρνιά και έτρωγαν σε ένα γιορτινό τραπέζι! Το φαγητό και η διασκέδαση κρατούσε μέχρι αργά το βράδυ….